Martine Madden "Anhusz"

Źródło

Jej oczy przepełniała jasność morza; kiedy po latach wracał do tego dnia, wspominał go jako ten, w którym się w niej zakochał. 

          Czasem w kwietniu  to niezwykle wzruszający film, opowiadający o ludobójstwie osób pochodzenia Tutsi przez ekstremistów Hutu w Rwandzie w 1994 roku. Szacuje się, że w ciągu zaledwie 100 dni życie straciło prawie milion kobiet, mężczyzn i dzieci. Wstrząśnięta i poruszona ogromem bestialstwa jakiego dopuścił się człowiek przeciwko drugiej osobie, zaczęłam przetrząsać Internet w poszukiwaniu innych, tym podobnych aktów przemocy. I niestety, mimo że człowiek to ponoć najinteligentniejsze stworzenie na ziemi, przypadki ludobójstwa w samym XX i XXI wieku można mnożyć bez liku.

          Jednym z najbardziej krwawych, zaraz po Holokauście, jest rzeź Ormian w Imperium Osmańskim w latach 1915-1917. Szacuje się, że na skutek tych wydarzeń życie straciło ponad 1,5 mln ludzi, a liczebność ludności ormiańskiej w Turcji zmalała z 2 mln do zaledwie 300 tysięcy. Mimo że jest to jeden z najlepiej udokumentowanych przypadków ludobójstwa, założę się, że gdybym zapytała 10 przypadkowych osób, 8 nie miałoby pojęcia o co chodzi. To smutne, ponieważ jak powiedział George Santayana „Ci, którzy nie pamiętają przeszłości, skazani są na jej powtarzanie”. Dlatego dziś, przychodzę do Was z recenzją Anhusz Martine Madden, którą z czystym sumieniem mogę ogłosić jedną z najlepszych powieści obyczajowych 2017 roku jaką czytałam.

          Rok 1914, mała, urokliwa wioska na wybrzeżu Morza Czarnego. Anhusz, młoda Ormianka marzy o życiu z dala od swojej niewielkiej, niedającej żadnych perspektyw wiosce. O życiu bez strachu przed grabieżami i gwałtami ze strony tureckich żołnierzy. Niestety, nadchodząca wojna nie zwiastuje ziszczenia tych marzeń. Pewnego dnia poznaje Dżahana, tureckiego oficera stacjonującego w wiosce i chociaż powinna czuć do niego strach i nienawiść, zakochuje się w nim. Młodzi wdają się w niezgodny z prawem i powszechnymi zwyczajami romans, których oboje może doprowadzić do zguby. Z  czasem kochankowie zostają rozdzieleni, a Anhusz musi walczyć o przeżycie dla siebie i swojej rodziny. Po dwóch latach Dżahan wraca z rozkazem przesiedlenia wszystkich Ormian. Zdaje on sobie sprawę, że przesiedlenia to tylko zasłona dymna, a prawda jest dużo bardziej przerażająca niż ktokolwiek był skłonny przypuszczać.

          Anhusz to przepiękna, na długo zapadająca w pamięć opowieść o miłości dwojga ludzi, których nigdy nie powinno połączyć uczucie. To opowieść o stracie i poświęceniu. To także historia o wojnie, o zezwierzęceniu ludzi, o bestialstwie i okrucieństwu jakie człowiek potrafi zgotować drugiej osobie. Jest to jedna z tych pozycji, obok której nikt nie jest w stanie przejść obojętnie.

          Wydarzenia opisane w książce widzimy z perspektywy trzech głównych bohaterów: Anhusz, Dżahana i doktora Stewarta. Ten ostatni niezwykle mnie irytował, ponieważ był on strasznie naiwny. Wszystko starał  się wytłumaczyć statutami prawa i kodeksami, nie biorąc pod uwagę mrocznej strony ludzkiej natury, co jako lekarz powinien znać chyba najlepiej. Cieszę się jednak, że autorka nie zrezygnowała z tej postaci, ponieważ był on głosem wielu osób tamtej epoki, którzy do końca nie wierzyli, że rzeź Ormian stanie się faktem.

          Zabierając się za powieść obawiałam się przesłodzenia i schematyczności w historii miłosnej. Jak każdy wie, od romansów uciekam jak od ognia, bo wszystkie wydają mi się na jedno kopyto. I chociaż tutaj łatwo się domyśleć historii pokroju Romeo i Julia, przedstawiona jest ona w sposób stonowany i wywarzony. Losy Anhusz i Dżahana wciągnęły mnie na tyle, że książkę dosłownie połknęłam w ciągu jednego dnia. Z zapartym tchem wyczekiwałam zakończenia tej historii, które swoją drogą zostało otwarte. Osobiście nie przepadam za takimi zakończeniami, lubię na 100% wiedzieć, kto przeżył, kto z kim na koniec się związał, a nie przypuszczać czy moja wersja zdarzeń jest zgodna z wersją autorki. Nie mniej nie rzutowało to na moją końcową ocenę tej powieści.

          Najmocniejszym atutem książki oprócz, bardzo ładnie nakreślonych postaci i wątku miłosnego, jest tło historyczne. Wydarzenia opisane w powieści nabierają zupełnie nowej mocy, gdy czytelnik uświadomi sobie, ze działo się to zaledwie 100 lat temu. To nie czasy starożytności czy średniowiecza, ale historia nowożytna, a mimo to człowiek był zdolny do takiego bestialstwa i zdolny jest nadal. Skłania to do pewnych refleksji i przemyślenia niektórych spraw.  Pamiętajmy, że to my jesteśmy nowym pokoleniem i to od nas zależy jak zapiszemy się na kartach historii świata.

          Anhusz to książka, którą czyta się niezwykle łatwo i przyjemnie, mimo trudnej tematyki poruszonej w powieści. Trzeba przyznać, ze autorka naprawdę ma talent, ponieważ nie każdy potrafiłby opisać w taki sposób wszystkie te potworne wydarzenia, których jesteśmy światkami. Serdecznie polecam tą książkę wszystkim, którzy czują się na siłach aby zagłębić się w historię Anhusz i Dżahana. Z pewnością nie jest to najmocniejsza powieść o takiej tematyce, aczkolwiek warto zapoznać się z tą pozycją i wydarzeniami w niej opisanymi.