Remigiusz Mróz „Behawiorysta”

źródło

Do sądu przychodzi się po wyrok, a nie po sprawiedliwość. 

          Wagonik kolejki wyrwał się spod kontroli i pędzi w dół po torach. Na jego drodze znajduje się pięciu ludzi przywiązanych do torów przez szalonego filozofa. Ale możesz przestawić zwrotnicę i w ten sposób skierować wagonik na drugi tor, do którego przywiązany jest jeden człowiek. Co powinieneś zrobić?

         Ten eksperyment myślowy zwany dylematem wagonika, został wprowadzony przez Philippe Foot do analizy systemu wartości, logicznych niekonsekwencji w myśleniu wskazujących na nieuświadomione aksjomaty moralne. Krótko mówiąc, w celu określenia rozumowania przez nas moralności. Czy lepiej poświęcić jednostkę w celu ratowania większości, czy może życie każdego człowieka jest równie cenne? A może nie należy robić nic i zdać się na los? Na te pytania chyba nie ma dobrej odpowiedzi, na szczęście sytuacja ta pozostaje jedynie w sferze rozważań filozoficznych i psychologicznych. W powieści Behawiorysta Remigiusza Mroza dylemat wagonika ożywa z całą brutalnością.

          Jeszcze kilka lat temu Gerard Edling był szanowanym, rozpoznawalnym w Polsce i za granicą, naczelnikiem Wydziału V Śledczego w prokuratorze okręgowej. Jego niezwykła zdolność do analizy i interpretacji ludzkich zachowań, nie raz doprowadziła do rozwiązania skomplikowanej zagadki. Dziś, przez sprawę z dziewczyną, to skompromitowany mężczyzna w średnim wieku, który otrzymał wilczy bilet i nie ma możliwości powrotu do zawodu. Pewnego dnia, zdarza się okazja.  W jednym z opolskich przedszkoli zabarykadował się uzbrojony mężczyzna, grożąc że zabije wychowawców i dzieci. Sprawa jest o tyle przerażająca, że całe zajście emitowane jest przez Internet, i to obserwujący transmisje mają zadecydować kto zginie, a kto uniknie śmierci. Czas upływa, a policja i prokuratura są bezsilne. Nikt nie wie, dlaczego szaleniec wziął zakładników i jakie są jego żądania. Niedługo przekonają się, że atak na przedszkole to dopiero początek, a sprawa jest dużo bardziej zawiła i przerażająca niż by się mogło wydawać.

        Bardzo długo broniłam się przed twórczością Remigiusza Mroza. Jest to najlepszy przykład, że mam dystans do osób nad którymi inni się zachwycają. Ciągle słyszałam o nim tylko Ochy i Achy, jaki to Remigiusz Mróz nie jest wspaniały, że najlepszy, że niepowtarzalny. Najnormalniej w świecie byłam p. Remigiuszem zmęczona, ponieważ wszędzie było go pełno, a najnowsze powieści były wydawane z prędkością światła. Gdy inni w ciągu dwóch lat wydadzą jedną maksymalnie dwie książki, Mróz wydawał ich sześć, a może i więcej. Wszystko to spowodowało, że pierwszą książkę tego autora przeczytałam dopiero w połowie marca 2017 roku i był nią właśnie Behawiorysta.

       Jest to niezwykle ciekawa, wciągająca i krwawa historia o ludzkiej psychice, o pojmowaniu przez nas moralności na tle wielkiej zbrodni i skomplikowanej zagadki. Nie dziwi mnie już, że książka została okrzyknięta bestsellerem, ponieważ ma wszelkie do tego predyspozycje. Ciekawą  historię i genialnych, bardzo dobrze wykreowanych bohaterów Gerard Edling, Behawiorysta jest charyzmatyczny i bardzo autentyczny w swej odmienności. To człowiek kulturalny, ekscentryczny,  sztywno trzymający się zasad savoir-vivre, ale nie pozbawiony ludzkich słabości. Beata Drejer, była podwładna Edlinga, która zastąpiła go na stanowisku naczelnika, to kobieta konkretna i ambitna. Mimo wszystko potrafi przyznać się do swojej niewiedzy i zaryzykować zwrócenie się o pomoc, do zwolnionego dyscyplinarnie Behawiorysty. Autor nie zaniedbał także bohaterów drugoplanowych i epizodycznych. Wszyscy otrzymali unikalne cechy, przez co szybko zapadają w pamięć, a jednocześnie uniknęli przerysowania.

         Jeżeli chodzi o samą historię, to jest ona zawiła, krwawa i nieprzewidywalna do końca, czyli trio które lubię najbardziej. Książka wciąga od pierwszej strony i zanim się obejrzałam, sama podejmowałam decyzje kogo bym uratowała, a kogo skazała na śmierć. Mimo że nie chciałam, zrobiłam to podświadomie, przez co wkręciłam się w sytuacje jeszcze bardziej. Bardzo podobało mi się również, że autor nie „przesłodził” całej historii. Ci którzy nie czytali, pewnie zastawiają się, jak można „przesłodzić” historię, gdzie jakiś psychopata trzyma pistolet przy głowie dziecka. Nie chce zdradzać za dużo, ale porównam Behawiorystę, do Hollywoodzkich filmów akcji na przykład Szklanej Pułapki, czy innych tego typu. W takim filmie, główny bohater samotnie walczy przeciwko całemu złu na tym świecie, rozwala połowę miasta, a na koniec dostaje jeszcze medal za odwagę. Tutaj czegoś takiego nie ma, popełniłeś zbrodnie, zostaniesz ukarany, krótka piłka. Jeżeli chodzi o rozwiązanie całej zagadki, wydaje mi się ono delikatnie naciągane i przekombinowane. Takie zakończenie pozwala na dopasowanie wszystkich elementów układanki, ale mimo to liczyłam na coś odrobinę innego. Nie mniej, nie wpływało to na mój odbiór powieści jako całości i nadal uważam, że Behawiorysta to świetny kryminał.

        Jedne do czego mogę się przyczepić i zrobię to z największą przyjemnością jest „sprawa z dziewczyną”. Nawet nie samo jej rozwiązanie, ale to, że wszyscy bohaterowie, od głównych do pobocznych, non stop o tym mówią nie zdradzając szczegółów. Wiem, że był to zabieg celowy, często obserwowany  w różnych gatunkowo powieściach. Główny bohater ma tajemnice, która wpływa na jego przeszłe i teraźniejsze życie, i dopiero na koniec dowiadujemy się co to jest.  Rozumiem, że wyjaśnienie czym była ta „sprawa z dziewczyną” musiało znaleźć się na końcu, ale po co wspominać o niej po pięć razy na rozdział. W jednym dialogu znalazłam chyba cztery nawiązania do tej sprawy. Z góry przepraszam wszystkich studentów prawa, ale czytając te fragmenty, miałam wrażenie, że rozmawiam z tym typowym studentem prawa z kawałów, który ciągle powtarza, że studiuje prawo. Gdy jeszcze raz sięgnę po Behawiorystę, a stanie się to na pewno, pokuszę się o policzenie ile razy padło wyrażenie „sprawa z dziewczyną”.

        Behawiorysta Remigiusza Mroza to książka, obok której nie może przejść obojętnie każdy miłośnik thrillerów i kryminałów. Bardzo dobrze wykreowani bohaterowie, genialna historia, która wciąga od pierwszej strony i nieprzewidywalne zwroty akcji, to kwintesencja tej powieści. Z wielką przyjemnością sięgnę po inne książki tego autora, chociażby po serię z Chyłką i Zordonem.  Żywię tylko ogromną nadzieje, że tam nie natrafię na żadną „sprawę z dziewczyną” :D